Over vitamines wordt veel geschreven en gepraat. Logisch, want vitamines zijn onmisbaar voor een goede gezondheid. En gezond zijn en blijven willen we allemaal. Maar hoe zit het nu, wie moet je geloven? Want de tegenstellingen zijn groot.
Er zijn verschillende 'kampen' die met elkaar in discussie gaan. Het ene 'kamp' zegt dat je van allerlei vitamines, mineralen en andere stofjes héél veel extra nodig hebt en dat er geen enkel risico is. Bovendien wordt erbij gezegd: 'Baat het niet, dan schaadt het niet'. Daar recht tegenover staat het andere kamp dat zegt: je hebt niets nodig, alles zit al in gezonde en gevarieerde voeding en in zonlicht. Hooguit hebben speciale groepen iets extra's nodig. Het Vitamine Informatie Bureau gaat het liefst uit van gezond verstand.
Want het klopt aan de ene kant dat je van de meeste vitamines en mineralen voldoende binnenkrijgt als je voldoende, gezond en gevarieerd eet. Maar dat is niet het hele verhaal.
Het lukt lang niet iedereen om voldoende, gevarieerd en gezond te eten. Dan kan het verstandig zijn om een supplement te nemen. Neem dan bij voorkeur een supplement met 100 tot 300% ADH (dat is een volstrekt veilige hoeveelheid die gelijk is aan 1 tot 3 keer de hoeveelheid die je uit je dagelijkse voeding haalt). En blijf proberen om gezond te eten.
Het kan ook zijn dat je door je (eet)gewoontes een grotere kans hebt op een vitaminetekort. Dat geldt voor mensen die lijnen, veel sporten of medicijnen gebruiken.
Tot slot hebben bepaalde groepen altijd iets extra's nodig. De Gezondheidsraad heeft daarover officiële adviezen uitgebracht. Dat klinkt als uitzonderingen, maar het gaat om heel veel mensen. Voorbeeld: alle vrouwen boven vijftig jaar krijgen het advies om dagelijks 10 microgram extra vitamine D te nemen. Dat zijn op dit moment ongeveer 2,7 miljoen vrouwen. Vanaf zeventig jaar hebben alle mannen en vrouwen 20 microgram per dag extra nodig. Helaas doen ouderen dat nog lang niet vaak genoeg: slechts 20 procent van de ouderen slikt dagelijks een supplement, terwijl dit het officiële advies van de Gezondheidsraad is. Bijna de helft van de Nederlandse ouderen heeft niet voldoende vitamine D in het lichaam als het gaat om de botgezondheid. Een aanzienlijke groep Nederlandse vrouwen is zwanger of heeft een zwangerschapswens. En er zijn ruim 700.000 kinderen tot 4 jaar. Zij hebben allemaal extra vitamine D nodig, maar lang niet iedereen volgt dit advies op.
Conclusie: miljoenen Nederlanders vallen in een risicogroep en hebben dus hoe dan ook een vitaminesupplement nodig. Het is in de ogen van het Vitamine Informatie Bureau ongewenst wanneer er een algemeen beeld wordt geschetst als zouden supplementen nergens goed voor zijn. Dat schrikt miljoenen mensen af die het juist wél nodig hebben.
Van sommige onmisbare vitamines en mineralen wordt gezegd dat je extra moet oppassen dat je er niet te veel van binnenkrijgt. Het gaat feitelijk om 3 van de in totaal 13 vitamines die bestaan. Het Vitamine Informatie Bureau zet ze op een rij:
B6
Voor vitamine B6 is een veilige bovengrens vastgesteld van 25 mg per dag. Deze hoeveelheid staat gelijk aan maar liefst 10 kilo aardappelen of 65 bananen. Lees verder.
A
Een langdurige overdosering van vitamine A kan ontstaan als je gedurende een langere tijd meer dan 3000 microgram/dag gebruikt. Dit staat gelijk aan het eten van meer dan negen sneetjes brood met leverpastei per dag. Lees verder.
Pro-vitamine A: Bètacaroteen
Het lichaam zet niet meer bètacaroteen om in vitamine A dan het nodig heeft. De inname van bètacaroteen leidt daarom niet tot een te hoog vitamine A-niveau en kan dus worden beschouwd als een veilige vorm van vitamine A. Bètacaroteen heeft daarnaast wel een eigen bovengrens. Op basis van de EFSA (Eurepean Food Safety Authority) adviseert het Vitamine Informatie Bureau om niet meer dan 15 mg bètacaroteen per dag via supplementen te gebruiken. Dit advies geldt voor de gehele bevolking (inclusief zware rokers). Lees verder.
B11 (foliumzuur)
Van een hoge inname van natuurlijk foliumzuur dat in de voeding voorkomt zijn nog nooit nadelige effecten waargenomen. Een hoge inname van synthetisch foliumzuur (uit supplementen of uit verrijkte voeding) kan daarentegen wel nadelige gevolgen hebben. Dit komt omdat het foliumzuur niet ‘vrijgemaakt’ hoeft te worden, wat bij voeding wel het geval is. Om deze reden heeft de Gezondheidsraad de volgende bovengrenzen voor het gebruik van synthetisch foliumzuur opgesteld. Lees verder.
Van de overige vitamines zijn weinig tot geen effecten bekend bij een hoge inname.